Oporezivanje preduzetnika u Republici Srbiji vrši se na dva načina, i to ili kroz sistem paušalnog oporezivanja ili kroz sistem vođenja knjiga. U ovom članku nakratko pozabavićemo se sistemom paušalnog oporezivanja.
Paušalno oporezivanje definisano je članovima 40-42 Zakona o porezu na dohodak građana kao i Uredbom o bližim uslovima, kriterijumima i elementima za paušalno oporezivanje obveznika poreza na prihode od samostalne delatnosti. Članom 40 Zakona definisano je ko sve ima pravo na paušalno oporezivanje, a koje su delatnosti izuzete od paušalnog oporezivanja. Paušalni porez se određuje na osnovu prosečne zarade u Republici Srbiji koji se množi sa koficijentom zanimanja, da bi se zatim množio korektivnim koficijentom kojim se porez može umanjiti i do 50%. Osnovni korektivni elementi predviđeni napred navedenim Zakonom i Pravilnikom su registrovano sedište preduzetnika, vremenski period koji je protekao od registracije preduzetnika (koficijent po ovom osnovu može bit od 0,8 do 1, dakle umanjenje može biti do 20%), starost obveznika i njegova radna sposobnost (zavisno od šifre delatnosti kreće se od 0,7 do 0,9 ako je obveznik mlađi od 30 godina, odnosno ako je stariji od 55 godina). Međutim, zanimljivu i poprilično paradoksalnu situaciju izaziva član 6. napred navedenog Pravilnika, kojim je propisano da se poreska osnovica ne može uvećati za više od 10% na godišnjem nivou pa tako često dolazi do situacije da lica koja su u sistemu paušalnog oporezivanja duži vremenski period imaju manje poreze od lica koja tek otpočinju obavljanje delatnosti. U uslovima tržišta na kome nema inflacije, odnosno rasta prosečne zarade, paušalni porez bi postepeno rastao dok se ne ujednači sa licima koja nisu imala odgovarajući koficijent, što u osnovi jeste dobro poresko rešenje jer sprečava preteran rast poreske obaveze, koja bi, uzmimo za primer, kod advokata, lekara, stomatologa, iznosila 30%. Međutim, u uslovima konstantnog rasta prosečne zarade, sama osnovica neretko bi trebalo da raste za više od 10% samo po tom osnovu. Dakle, zbog ograničenja rasta osnovice na 10% kod paušalnog oporezivanja dolazimo do situacije da lica koja iskoriste sva umanjenja na početku obavljanja delatnosti dugoročno imaju niže poreske stope od lica koja u međuvremenu počnu da obavljaju delatnost. Uzevši u obzir napred navedeno, dolazimo do situacije da se narušava načelo neutralnosti poreske politike, a kako se na ovaj način stvara barijera ulasku u određenu delatnost jer lica koja plaćaju manji porez mogu na tržištu ponuditi svoje usluge po nižim cenama i time lako istisnuti novu konkurenciju.
Sumirajući navedeno dolazimo do sledećeg: ako ste lice mlađe od 30 godina i želite da otpočnete obavljanje delatnosti, poreski je najoptimalnije da se prijavite na sistem paušalnog oporezivanja jer ćete dugoročno odvajati manje sredstava za poreske obaveze u odnosu na celinu prihoda koji ostvarujete, a pod pretpostavkom da prihodi rastu.
